Өнөөдөр 8 цаг 21 минут
ТЭЦ-V-ийн тендер энэ янзаараа бол дахиад л бүтэлгүйтнэ гэж салбарынхан нь тухайлбал, Эрчим хүчний инженерүүдийн холбооны ерөнхийлөгч н.Гаанжуур анхааруулж байна. Энэ бол Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Иргэний танхимд өчигдөр болсон Тавдугаар цахилгаан станцын асуудлаарх нээлттэй хэлэлцүүлгийн үед сонсогдсон анхааруулгын нэг нь. Өдөр ирэх тусам хүн ам нэмэгдэж, эрчим хүчний хэрэгцээ нь тэлсээр байгаа улаанбаатарчуудын хувьд ойрын хэдэн жилдээ дулаан, цахилгааны гачаалд унаж болзошгүй гэж байгаа. Гэтэл ганц найдвар болсон тавдугаар цахилгааны станцынх нь ажил урагшилдаггүй. Тийм ч учраас энэхүү хэлэлцүүлгийг хийж байгаа нь тодорхой. Өнөөдөр “Зэлтэрийн гацаа”-нд байгаа Улаанбаатарын тав дахь эрчим хүчний эх үүсвэр ТЭЦ-V-ийн тендерийг 2008 онд зарласан боловч бүтэлгүйтсэн. Хэдийгээр тендерт 29 компани саналаа ирүүлсэн боловч БНХАУ-ын нэг компаниас бусад нь толгойгоо сэгсрээд буцсан гэдэг юм билээ. Тэр үед “авдаг өгдөг нь ч юу байлаа” гэдэг шиг байдал хүндхэн л байсан хэрэг биз. Гэтэл одоо асуудал дахиад л эргүүлгэнд орж болохоор байгаа юм байна.
Шинэ цахилгаан станцыг ТЭЦ-III-ийн хашаанд буюу дэд, бүтэц газрыг нь байгуулж байгаа гэж байсан. Гэтэл нарийн дээрээ бол ТЭЦ-III зарим өндөр, дунд даралтынх нь зуух /уучлаарай мэргэжлийн хэллэгийг нь нарийн ойлгоогүй бол зөрүүлсэн байж магадгүй/ энэ тэрийг нь хэвээр нь үлдээх бололтой юм. Хуучин шинэ холилдсон юм болох юм даг уу. Үүнийг ч бүхэлдээ станцыг ТЭЦ-V гэж нэрлэх юм уу ТЭЦ- III-ийн өргөтгөл гэх юм уу гэж асуухад холбогдох албаныхан тойвтой тайлбар өгсөнгүй, нэр бол нэг их чухал асуудал биш, жичдээ шийднэ гэх маягийн зүйл хэлэх юм. Түс тас “ТЭЦ- III-ийн хашааг л ашигласан болохоос бус тусдаа станц” гэж хэлэхгүй байгааг бодоход нэг учир бий хэрэг байх. Гэтэл ТЭЦ-III гэдэг маань аль хэдийнэ нас нь дуусчихсан, өнжөөд л нэг трубин юм уу, зуух нь эвдэрч байдаг. Станцын ажилтнууд яаж ажиллуулаад байдаг юм болоо гэж гайхам “эд” юм гэнэ. Энэ эдийг хог дээр хаялгүйгээр чирээд явах юм бол шинэ станцад бас нэг хүнд ачаа болно гэсэн утгатай зүйлийг ноён Гаанжуур хэлж байсан.
Гэхдээ нөгөө талаас яагаад ажиллаж болоод байгаа станцыг буулгах гээд байгаа юм бэ гэсэн шүүмжлэл байдаг ч гадаадын хөрөнгө оруулагчдын хувьд хуучин ачаатай, шинэ станц байгуулах нөхцлийг хүлээж авахгүй гэдэг нь ерөнхийдөө ойлгомжтой байгаа аж. Нөгөөтэйгүүр эрчим хүчний салбарт, ер нь л бүх салбарт шинэ ажил эхлүүлэхэд одоо тавигддаг болоод байгаа онцгой шалгуур бол байгаль орчинд хал балгүй байх, технологи. Хар утаа дунд нь олгойдуулж байгаа ТЭЦ-III-тэй зэрэгцээд шинэ станцыг барих төслийг ханцуй шамлан хүлээж авах хөрөнгө оруулагч олдох уу гэдэгт инженерүүд эргэлзэж байгаа юм байна. Мэдээж салбарынхан, удахгүй эрчим хүчний гацаалд орох нь тун тодорхой байгаа нийслэлчүүд бүгдээрээ тэсвэр алдтал хүлээлгэж байгааг ТЭЦ-V-ийг босгоод, бүр тэр тусмаа толгой өвтгөмгүй, чанартай, орчин үеийн, хүчирхэг станц болгоосой гэж хүсэн хүлээж байгаа. Мэргэжилтэн, холбогдох салбарынхан ч бас чармайж л байгаа нь тодорхой. Тийм болохоор дээрх мэт асуудлыг нарийвчлан шийдээсэй гэж найдахаас.
Уг нь төлөвлөсөн ёсоор тус бүр 150 мВт цахилгаан үйлдвэрлэх гурван зуух бүхий эхний хэсгийг 2015 онд ашиглалтад оруулах ёстой. Чингэснээр 2020 онд нийт 820 мВт цахилгаан гаргах станц бэлэх болох ёстой. Зүйрлэвэл одоо төвийн сүлжээний бүх цахилгаан станцууд ТЭЦ- III, ТЭЦ-V-ийг бүгдийг нь нийлүүлсэнтэй тэнцэхүйц хүчин чадалтай аварга машин болох ёстой. Гэтэл энэхүү станцаа эхлээд Улиастайд байгуулна гэж байснаа, газар хөдлөлийн эрсдэлтэй бүс гэж цаашилбал, газар хайж давхилдсаар ТЭЦ- III-ийг түшиглэн барьж байгуулахаар болсон. Уг нь нийслэл хот зүүн тал руугаа тэлж байгаа гэдэг утгаараа энэ ч бас тийм тохиромжтой байрлал биш ч гэдэг юм билээ. Станц байгуулах газраа шийдэж чадахгүй хэдэн жил манаргасан улс шугамаа тавих гэтэл газраа чөлөөлж чадахгүй мундраагаа хутгах вий гэсэн анхааруулгыг мэргэжилтнүүд хэлж байна. Үнэхээр л Улаанбаатарт өнөөдөр дулааны шугам “гүйлгэх” бүү хэл могой шургах зайгүй болоод байгаа шүү гэж анхааруулж байгаа хэрэг л дээ. Нийслэлд нэг ЦДП байгуулах гээд л гурван айлын газрыг чөлөөлүүлж чадахгүй гурван жил болж байгаа гэж мэргэжилтэн нь гомдоллож байсан.
Энэ удаад ерөнхийдөө хэлэлцүүлгийн үед ярьсан асуудлаас томоохныг нь “сорчлон” хүргэж байгаа болохоос биш шийдлээ хүлээсэн төвөгтэй асуудлууд зөндөө л байгаа юм байна лээ. Ер нь л дээр хэлсэнчлэн асуудал бүхэлдээ л говийн зэрэглээ шиг дүр зураг бууна. Наад зах нь гэхэд санхүүжилтийнхээ асуудлыг ч нарийвчлан товлоогүй, одоо гурван хувилбар яригдаж байгаа юм билээ.
Мөн ч их хүлээсэндээ ... гэдэг шиг мөн ч их ярьсан даа, уг нь энэ талаар. Гэвч урагшилдагггүй, ойлгогдоггүй, хадны цуурай, говийн зэрэглээ гэгчээр л ажил хэвээр л байна. Төсөрхөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж салбарынхныг баахан загнангаа энэ зун шаваа тавьж чадах уу, би очиж оролцмоор байна гэж айлгасан. Аминдаа л ажлаа түргэл гэж чадахаараа л айлгаж байгаа хэрэг бололтой. Тухайн үед нь ч салбарынхан нь түнтэгнээд нэг их олигтой зүйл хэлж чадахгүй л байсан. Одоо яригдаж байгаа яриагаар ч асуудал нэг их тэгширчихээргүй л байгаа бололтой юм. Эрхэм Ерөнхийлөгч та минь ч мөд нээлтийн ёслолд оролцож чадахгүй нь дээ, яана даа.
А.ТУЯА
Ganjuur zuv heljee
Өнөөдөр 9 цаг 12 минутnastai
Өнөөдөр 9 цаг 10 минутhuuuchniig uu
Өнөөдөр 9 цаг 8 минуты
Өнөөдөр 8 цаг 49 минут